İstanbul'da ticaretin kalbinde tarihi Büyük Milas Hanı

Bir Milaslı olarak, İstanbul’un tarihi ve ticari merkezi Sirkeci’de gezerken, bir yapıya rastladım ki, hem gözüme hem de kalbime hitap etti. Bu yapı, Büyük Milas Hanı idi. Hanın dış cephesi sade ve yıpranmış görünüyordu. Ama içine girdiğimde, renkli camlarla süslenmiş bir avlu ile karşılaştım. Bu camlar, hanın içine ışık ve renk katıyordu. Bu han, benim memleketim Milas’ın adını taşıyordu. Bu hanın adı neden Büyük Milas Hanı koymuşlar diye merak ettim. Ve bir Milaslı olarak, bu hanın hikayesini araştırmaya karar verdim.

Bu han, 1910 yılında Milaslı Hacı Mehmet Efendi tarafından yaptırılmış. Hanın sahibi, asıl adı Dağıstanlı Hoca Hacı Hafız Mehmet Efendi olan ve Erzincan’ın Kırtıloğulları sülalesinden gelen büyük bir veli . O, eğitimini Harput, Kayseri, Mısır ve Halep’te görmüş ve Harput’ta Sarahatun Medresesi Müderrisliği yapmış. O, pek çok talebe yetiştirmiş ve Milas’ta hayır işleri yapmış.

Büyük Milas Hanı’nın mimarisi ise, Art Nouveau tarzında renkli camlarla dikkat çekmekte. Bu camlar, hanın yapım tarihinde İstanbul’da çok popüler olan bir sanat akımının izlerini taşımakta.. Bu camlar, hanın içine ışık ve renk katmaktadır. Han, dikdörtgen planlı ve iki katlıdır. Ortada taş döşeli bir avlu, Avlunun etrafında 40 adet oda bulunuyor. Zemin katta revaklarla çevrili odalar depo ve hayvan barınağı olarak kullanılırken, üst katta önlük şeklinde düzenlenmiş ahşap direkli sundurmalara açılan odalar konaklama amacıyla kullanıldığı düşünülüyor.

Büyük Milas Hanı’nın günümüzdeki durumu ise, maalesef çok kötü. Bu han, bakımsızlık nedeniyle harabeye dönmüş, dış cephesinde dökülmeler, iç cephesinde ise çatlaklar ve çürümeler görülmekte. Önlem alınmazsa binanın büyük bir depremde ayakta kalamayacağınu uzmanlar uyarıda bulunmuş Bu han, Milas’ın tarihini özetleyen önemli bir yapı. Bu yüzden korunması gerekiyor aslında.

Peki, Büyük Milas Hanı’nın adının neden böyle olduğunu biliyor muyuz? Bu sorunun kesin bir cevabını vermek zor olsa da, bazı tahminlerde bulunabiliriz. Belki de Milaslı Hacı Mehmet Efendi, Milas’ın tarihine ve kültürüne duyduğu sevgi ve saygıdan dolayı bu hanı yaptırmıştır. Belki de o, Milas’ın ekonomik gelişimine katkı sağlamak istemiştir. Belki de o, Milas’ın adını İstanbul’da duyurmak istemiştir. Belki de o, Milas’la bağlarını koparmamak için bu hanın adını Büyük Milas Hanı koymuştur.

Büyük Milas Hanı’nın hikayesini araştırırken, kendimi bir zaman yolcusu gibi hissettim. Bu han, beni hem geçmişe hem de geleceğe götürdü. Bu han, hem Milas’ın hem de İstanbul’un ortak değeridir. Bu han, hem tarihin hem de kültürün simgesidir.